نظریه شناخت تاریخی

چکیده کارکردهای فردی و اجتماعی تاریخ- بویژه نقش تاریخ در حمایت معرفتی از پارادایم های رقیب در جوامع انسانی- زمینه ساز اهمیت یافتن طرح پرسش از اعتبار گزاره های تاریخی است.این رساله با آگاهی از نقش مهم تاریخ،به طرح این مساله می پردازد که آیا شناخت تاریخی ممکن است؟رهیافت رساله جهت حل مسئله ی مزبور پاسخ به چهار دسته از پرسش های فرامعرفت شناسانه،معرفت شناسانه،هستی شناسانه و روش شناسانه است.پرسش های فرامعرفت شناسانه ناظر بر این است که مولفه های ارائه شده در تحلیل مفهومی معرفت به چه طریقی به دست می آید.پرسش های معرفت شناسانه ناظر بر چیستی معرفت و مولفه های آن است.پرسش های هستی شناسانه ناظر بر این است که متعلق پژوهش های تاریخی در چه موقعیت هستی شناسانه ای می باشد و از چه مشخصه هایی برخوردار است.پرسش های روش شناسانه ناظر بر فرآیند تولید و توجیه گزارش های تاریخی است. پاسخ گویی بدین چهار پرسش زمینه ی لازم جهت پاسخ به مساله ی اصلی را فراهم می کند.به تعبیر دیگر می توانیم از طریق همسنجی نسبت میان امکانات روش شناسی تاریخی با تصور معیار از معرفت به این سوال پاسخ دهیم که آیا مورخان با توجه به تصور معیار از معرفت و ساختارتوجیه گزاره هایشان در ادعای معرفت به متعلق پژوهش تاریخی صادق هستن یا خیر؟پاسخ به این سوال همان پاسخ به مساله شناخت تاریخی است .به نظر نگارنده اگر دو مفروضه ی زیر مبنی بر اینکه :(1- مصادیق و نمونه هایی از معرفت وجود دارد که با تحلیل مفهومی آن ها به مولفه یا همان تصور معیار از معرفت دست می یابیم و 2- مفاهیم زبانی دارای بافت باز هستند و لذا لزومی ندارد که قلمروهای گوناگون معرفت از مفهوم واحدی پیروی کنند.) را بپذیریم آنگاه بدین نتیجه می رسیم که شناخت تاریخی با تلقی بافت گرایانه از شناخت ممکن است. کلیدواژه ها: شناخت تاریخی، تحلیل مفهومی، پرسش های فرامعرفت شناسانه، پرسش های معرفت شناسانه،پرسش های هستی شناسانه،پرسش های روش شناسانه،بافت گرایی